7.3.2.2 Modelleren om systeemgedrag te voorspellen

Creatieve professionals zijn de afgelopen decennia steeds meer gaan ontwerpen in co-creatie met de eindgebruiker. Maar de aanpak op het niveau van het individu zal naar de toekomst toe verrijkt moeten worden met het ontwerpen op systeemniveau. De mens of groepen mensen (huishouden, gemeenschap, buurt, etc.) vormen de grillige variabelen binnen het werk van de systeemontwerper. Het gedrag van mensen is minder makkelijk te voorspellen of te sturen dan andere elementen in een systeem: het gedrag van een zonnecollector laat zich berekenen, maar of een huishouden of een wijk mee wil doen aan de uitrol van zonnecollectoren is minder makkelijk te voorspellen. Of neem de klimaattransitie: als collectief is het bewustzijn dat we het gebruik van fossiele energie moeten terugdringen en over moeten stappen op alternatieve duurzame energiebronnen er wel. Maar de kennis over hoe het ‘systeem’ mensen zou kunnen motiveren en faciliteren om duurzamer om te gaan met energie kan nog veel verder ontwikkeld worden zodat het effectiever kan worden toegepast.

"Complexe socio-technische systemen, die zowel menselijke als technische elementen als de interactie daartussen omvatten, kunnen steeds nauwkeuriger gemodelleerd worden"

In de technische wetenschappen wordt veel onderzoek gedaan naar de wiskundige eigenschappen en het dynamische gedrag van complexe systemen. Voor puur technische systemen zijn geavanceerde modellen beschikbaar. Complexe socio-technische systemen, die zowel menselijke en technische elementen als de interacties tussen deze verschillende elementen omvatten, kunnen ook steeds nauwkeuriger gemodelleerd worden, waardoor het gedrag van het systeem als geheel ook beter voorspelbaar wordt. Deze modellen blijven echter een vereenvoudiging van de werkelijkheid. Een argument voor de noodzaak van modellering van interventies is dat dergelijke ontwikkelingen tot op heden alleen in de praktijk getest kunnen worden. Welk niveau van detail hebben we nodig om via het model te begrijpen wat er in de samenleving staat te gebeuren? En wat betekent dat voor creatieve professionals? Complexe systemen zijn nog niet verbeeld in modellen. Dit limiteert de bruikbaarheid van deze modellen voor de creatieve professional als het gaat om inzicht in het verloop of de tijdlijn van transities.

Onderzoeksvragen

1. Hoe kunnen psychologische en wiskundige modellen worden samengevoegd?

2. Hoe kunnen modellen die het gedrag van mens en systeem samenbrengen gebruikt worden om transities vorm te geven en de effecten in kaart te brengen?

3. Hoe kunnen modellen van complexe systemen helpen weerstand weg te nemen?