3.1 Disciplines in de creatieve industrie
De creatieve industrie is een dynamische en diverse sector. Naast een aantal grote bedrijven bestaat de industrie vooral uit mkb'ers en zelfstandige professionals. Zij werken in flexibele netwerken waardoor de sector in staat is snel op nieuwe ontwikkelingen in te spelen en zichzelf te vernieuwen.
Een deel van de creatieve professionals werkt onafhankelijk, als individu of als collectief, aan projecten die ze op eigen initiatief starten. Het andere deel werkt in opdracht in het creatieve mkb, of binnen niet-creatieve bedrijven of organisaties, waaronder overheid en maatschappelijke organisaties, waar ze betrokken zijn bij innovatieprocessen. Creatieve professionals werken vaak in en voor andere sectoren, zoals de zorg, energie, veiligheid en bouw, die daarmee toepassingsgebieden zijn voor creatieve interventies. Wat creatieve professionals bindt, is dat zij allemaal creativiteit gebruiken als middel om waarde te creëren.
De positie van de creatieve industrie ten opzichte van andere sectoren, kennisgebieden en disciplines kan het beste worden geduid door te kijken naar de verschillende disciplines waarin creatieve professionals werkzaam zijn. De disciplines laten de rijkheid van de sector zien: waar de één een product, systeem of omgeving ontwerpt, ontwikkelt de ander creatieve content of kunst. Onderstaande indeling is bedoeld om de sector te karakteriseren door haar diversiteit te laten zien, en is niet bedoeld om de sector strikt af te bakenen of in te delen. Datzelfde geldt voor de disciplines: zij overlappen deels, en veel creatieve professionals zijn actief in of combineren diverse disciplines.
Er zijn al veel indelingen van creatieve disciplines gemaakt. Voor de hier gebruikte indeling is gekeken naar de disciplines en indeling die de Design Council, de Britse Department for Digital, Culture, Media & Sport, de Europese Unie en de Monitor Creatieve Industrie uit 2016 hanteren.Vervolgens is een onderverdeling gemaakt in twee hoofdgroepen: ontwerpende disciplines waarin vooral producten en diensten worden ontworpen voor andere bedrijven; en creatieve content waarbij de content op zichzelf centraal staat en waar het veelal om media, kunst en cultuur gaat.
"Wat creatieve professionals bindt is dat zij allemaal creativiteit gebruiken als middel om waarde te creëren."
De belangrijkste disciplines in de creatieve industrie zijn:
Ontwerpende disciplines
Architectuur & gebouwde omgeving - inclusief landschap en interieur
Productontwerp - inclusief industrial design, meubelontwerp en food design
Mode - inclusief textiel en accessoires
Game-ontwerp - inclusief games als entertainment en toegepaste games.
Digitaal ontwerp - inclusief digitale interactie en gebruikerservaringen (ux).
Merkcreatie & communicatie - inclusief marketing, interne communicatie, marketingcommunicatie, corporate communicatie, grafisch en multimediaal ontwerp.
Systeem- & procesontwerp - inclusief service design, social design, design for policy.
Creatieve content
Film & fotografie - inclusief series en documentaires.
Radio & TV - inclusief online video, streaming en formats.
Evenementen - inclusief festivals, concerten en musicals.
Muziek - inclusief moderne genres en klassieke muziek.
Literatuur & journalistiek - inclusief tijdschriften, dagbladen en poëzie.
Podiumkunsten - inclusief toneel, muziek, dans en kleinkunst.
Beeldende kunst
Cultureel erfgoed & ambachten
Naast de creatieve disciplines zijn er ook een aantal aanpalende disciplines te vinden bij creatieve bedrijven: zij spelen een rol in de keten, bijvoorbeeld als leverancier, distributeur of uitgever, maar zijn op zichzelf geen creatieve discipline. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om productiehuizen, musea en omroepen.
Figuur 3.2 geeft de samenhang van disciplines en sectoren weer:
Doelgroep van de Topsector Creatieve Industrie en CLICKNL CLICKNL, Topconsortium voor Kennis en Innovatie van de Topsector Creatieve Industrie, richt zich op het veerkrachtig maken van de sector door middel van een kennisgedreven aanpak. CLICKNL richt zich met haar activiteiten en deze Kennis- en Innovatieagenda met name op het deel van de creatieve professionals (en hun bedrijven) dat bereid is om te investeren in research and development, kennisontwikkeling in de context van de toepassing op maatschappelijke uitdagingen, en daarin multidisciplinaire samenwerking willen aangaan.
